Bút ký : Phan Mai Hương
Tây Bắc tưởng chừng như gần gũi,
thế mà lại trở nên xa xôi. Gần vì
tôi sinh ra và lớn lên ở thành phố cửa ngõ miền Tây. Nhưng lại xa xôi
là bởi chưa một lần chạm mặt Tây Bắc, vì
nghĩ muốn đến lúc nào cũng được. Lại thấy mình sao vô tâm giống nhân vật Nhĩ trong truyện ngắn “ Bến quê”
của nhà văn Nguyễn Minh Châu. Trong cuộc
đời , người ta hay hướng đến điều cao xa mà vô tình không biết đến những vẻ
đẹp gần gũi ngay bên cạnh mình ?
Nhưng mà ngẫm nghĩ chút thì hình như mọi sự diễn ra trong cuộc đời này đều do có duyên
mà ra. Phải chăng dịp này mới có duyên,
khi đoàn công tác của chúng tôi lên Tây
Bắc, chuẩn bị cho hoạt động báo chí kỷ
niệm 60 năm chiến thắng Điện Biên Phủ? Tôi đã vui mừng biết bao khi biết chuyến
tham quan Điện Biên sẽ bắt đầu từ di
tích Mường Phăng.
Buổi sáng Điện Biên hơi lành lạnh, giăng giăng
làn sương mỏng tang xuyên qua ánh nắng ban mai như chiếc khăn voan đủ làm cho thành phố nơi
sơn cước duyên dáng hơn, điệu đà hơn như thiếu nữ đang dậy thì. Từ thành phố đi Mường Phăng, nếu theo
đường bộ thì dài 38 km, còn đường chim bay chỉ 10 km thôi. Đến chỗ rẽ vào rừng thì gặp chốt kiểm soát giao thông, xe nào qua đây
cũng bị kiểm tra. Đồng chí cảnh sát giao
thông chuyển từ nét mặt nghiêm nghị sang nụ cười rạng rỡ khi bạn viết
ở hội Văn nghệ Điện Biên nhanh nhẹn đến nói nhỏ điều gì đó. Thấy tôi chăm chú nhìn, anh đưa
tay lên chào, tôi cũng đưa tay
lên và mỉm cười đáp lại. Tự nhiên có cảm
giác thân thiện vô cùng, phải chăng mọi người cùng chung tình cảm yêu mến với Mường Phăng, là đại bản doanh nơi Đại Tướng Võ Nguyên Giáp, đã từng chỉ huy
chiến dịch Điện Biên Phủ nổi tiếng tiếng
toàn thế giới, và kết thúc sự có mặt của người Pháp ở Việt Nam.
Mải
miết dõi theo con đường mòn len lỏi
trong những cánh rừng còn nguyên những gốc cổ thụ mà tôi không biết tên cây. Đường
uốn vòng luồn qua một khu rừng đẹp tuyệt làm cho cả đoàn ồ lên và ai đó nói giọng tiếc rẻ, giá như được ở lại
khu rừng dẻ này để làm thơ, khiến tôi
giật mình nhìn lên vòm lá kiếm tìm những chùm hoa dẻ thanh mảnh thơm ngát, mà hồi đi học tôi
thường ép vào quyển sách.
Hình
dung Đại Tướng Võ Nguyên Giáp từng đi bộ qua rừng này, bộ quân phục bạc màu và chân quấn xà cạp vội vã những bước gấp gáp,
và Người có kịp nhìn thấy rừng rất đẹp
không? Nhớ là Đại Tướng từng nói với các nhà báo nước ngoài : “suối lấp lánh
ánh trăng, núi đá hiện lên dưới trăng như công trình điêu khắc…
chúng tôi chiến đấu cho đất nước tôi tươi đẹp.” (Vài hồi ức về Điện Biên) . Lại ước ao giá như có thể bay
như cánh chim kia, để có mặt ở Mường
Phăng trước mọi người. Trở về Mường Phăng như hành trình về nguồn, tìm lại hình
ảnh Đại Tướng anh hùng trong lòng dân tộc Việt Nam. Rừng quá đẹp mà không
thể cất lời, dâng lên niềm rưng rưng và hình như cảm xúc rơi xuống bờ mi.
Chiếc xe tran sít không còn mới hì hục luồn rừng, leo đèo hơn một giờ, đã đưa chúng tôi tới Sở chi huy
chiến dịch Điện Biên Phủ ở Mường Phăng, nơi vốn là khu rừng già dưới chân núi
Pú Đồn, thuộc xã Mường Phăng, huyện Điện Biên. Bộ chỉ huy đã đóng ở đây 105
ngày ( từ 31 / 1 / 1954 đến 15 / 5 / 1954). Khu căn cứ được
xây dựng dọc theo một con suối nhỏ chảy quanh dưới chân núi Pú Đồn, trên một
diện tích tự nhiên khoảng 90 km, được bố trí thành một hệ thống liên hoàn, bao
bọc trước sau, có hầm hào lán trại thuận tiện, phù hợp tốc độ làm việc khẩn
trương của bộ chỉ huy chiến dịch, vừa đảm bảo an toàn bí mật tuyệt đối.
Nhà làm việc của các cơ quan trong sở chỉ huy
là những lán nhỏ dấu mình dưới tán cây rừng rậm rạp xanh rì. Bên dưới nền lán
là những căn hầm nhỏ, trên nắp lát những cây gỗ tròn đề phòng đạn pháo và bom. Trên đỉnh Pú Đồn là đài quan sát, nơi
dành riêng cho chỉ huy quân ta quan sát mặt trận. Từ sau chiến thắng Điện Biên Phủ 7/5/1954, nơi này đã trở thành
cụm di tích lịch sử để các thế hệ mai sau có thể hình dung được cuộc sống,
chiến đấu của ông cha trong cuộc chiến tranh giữ nước vĩ đại.
Con đường mòn
ngoằn ngoèo xuyên rừng, rẽ vào những đường hầm bí mật luồn dưới lòng đất, lách dưới những
tầng rễ cây; rẽ vào những ngôi nhà lá bé
nhỏ nép bên bờ suối, dưới tán rừng xanh
rì rào, mới hiểu thế nào là “ rừng che
bộ đội, rừng vây quân thù – thơ Tố Hữu”. Lại miên man nghĩ chắc
rừng xanh vĩnh hằng có bài
ca riêng của miền đại ngàn lưu giữ không khí nóng bỏng khẩn trương và nỗi
lo lắng như trái núi đè nặng lên trái
tim vị Đại Tướng vĩ đại cầm quân của cuộc chiến Điện
Biên năm xưa?
Con đường nhỏ xíu luồn qua cánh rừng dẫn tôi đến trái tim
của Mường Phăng, đó là lán Đại tướng
Tổng Tư lệnh Võ Nguyên Giáp. Trong hồi ức về
những ngày Điện Biên, Đại Tướng
kể: “ đó là nơi quen thuộc để tôi trở về sau mỗi lần đi chiến
dịch, giống hầu hết những ngôi nhà của
các cơ quan ở Việt Bắc trong kháng chiến.
Chỉ khác là ở mặt trận thì được thu nhỏ tới mức tối thiểu, 18 m vuông. Đó là một cái lán, vật liệu là tre, nứa, lá gồi kiếm được tại chỗ.
Giữa nhà , một chiếc bàn đủ rộng để trải
bản đồ, hai ghế dài ghép bằng những đoạn
vầu bổ đôi. Hai phía đầu nhà kê giường nứa ghép: một của tôi, một của đồng chí
vệ sĩ. Không biết ai là người đầu tiên nghĩ ra kiểu nhà này, nó đã ổn định đến
mức không cần sự cải tiến nào” Ngôi lán
nhỏ được phủ cỏ gianh để tránh gió lùa,
và giấu bớt ánh sáng từ ngọn đèn nhỏ
xíu. Treo trên vách là bản đồ tình hình chiến trường Đông Dương thu-
đông 1953-1954 và bản đồ theo dõi vận chuyển hậu cần của ta.
Trên chiếc bàn tre, tấm bản đồ chiến sự
giữa ta và địch ở Điện Biên luôn mở rộng, kề bên là máy điện thoại quay tay. Từ lán Đại Tướng Võ
Nguyên Giáp có đường hầm thông sang lán Tham mưu trưởng Hoàng Văn Thái và Cố
vấn quân sự Vi Quốc Thanh. Giữa hầm là
phòng họp, đặt máy thông tin liên lạc
trực tiếp với các đại đoàn đang chiến đấu ở Điện Biên Phủ.
Trông
bề ngoài, lán của Đại Tướng Võ Nguyên Giáp thật đơn sơ nhưng đó
là nơi làm việc của Bộ Tổng Tư lệnh Quân
đội Nhân dân Việt Nam. Vì ngoài nhiệm vụ
chỉ huy chiến dịch Điện Biên Phủ, Đại Tướng Võ Nguyên Giáp còn có nhiệm vụ chỉ
đạo các hoạt động quân sự trên phạm vi toàn quốc, trên chiến trường Đông Dương cùng phối hợp với Điện Biên Phủ để dành
chiến thắng như nhiệm vụ do Bộ Chính trị
Trung ương Đảng đã giao.
Đến Mường Phăng trong khoảng thời gian hạn hẹp, nhưng tôi đã dành phần lớn khoảng thời gian đã
có, để ở lại lâu hơn nơi căn lán đơn sơ tới mức không thể đơn sơ
hơn. Nơi đây, Đại tướng Tổng Tư lệnh Võ
Nguyên Giáp từng đấu trí từng giây từng phút với vị Tướng sừng sỏ của quân đội Pháp lúc bấy giờ là Na Va. Thời
ấy, vị
Tướng người Pháp lừng danh
ấy lại càng thêm nổi tiếng với lời tuyên bố kiêu ngạo đầy chủ quan về trận Điên Biên: “ Tôi sẽ nắm quyền chủ
động. Tôi sẽ giữ quyền chủ động. Chiến thắng! Phải kiên quyết chiến thắng.
Nhưng chiến thắng là người đẹp chỉ yêu
anh khi anh biết chinh phục” ( trich thư gửi binh lính Pháp ở Điện Biên) . Lại
nhớ đến lời nói khiêm nhường nhưng không hề kém về sự quyết tâm của Đại Tướng Võ
Nguyên Giáp với các nhà báo nước ngoài rằng: “ đêm trăng đẹp như bức
tranh, chúng tôi chiến đấu để cho khắp mọi miền của đất nước tôi đều đẹp như đêm nay” ( Hồi ức Điện Biên) .
Trận Điện Biên chiến thắng giòn giã và cả thế giới đã tôn vinh Đại Tướng Tống
Tư lệnh quân đội nhân dân Việt Nam Võ Nguyên Giáp một cách xứng đáng. Lại nghĩ những vị Tướng thắng trận tất nhiên là nổi tiếng, nhưng vị Tướng bại trận cũng nổi tiếng theo cách riêng, và sự nổi tiếng ấy là những mảng màu đối lập nhau
như màu trắng và màu đen. Chắc chắn danh
tiếng đã bị nhuốm màu đen với những vị tướng thua trận như Na
Va, tướng bị bắt làm tù binh như Đờ
Cát-xtri, sau trận Điện Biên ?
Chả phải ngẫu nhiên mà cụm từ “ Đại Tướng
của lòng dân” đã trở thành danh từ riêng nói về Đại tướng Võ Nguyên Giáp. Chỉ
cần bạn được nghe anh lái xe tắc xi
ở Điện Biên kể làu làu
về “Tướng Giáp”với chiến thuật “
rút lui để đánh chậm, chắc
chắn phải thắng”, bảo đảm sẽ hay hơn bất cứ một cuốn sách giáo khoa lịch
sử nào. Tôi thấy dân Điện Biên thường gọi Người là “ Tướng Giáp” với đầy niềm
tự hào. Phải chăng đó là điều đã làm nên sự vĩ đại khiến cho cả thế giới phải
nghiêng mình trước Người?
Chăm chú ngắm từng thanh nứa đập giập làm
giường ngủ, làm bàn họp của Đại Tướng. Lùa
tay vào lớp cỏ gianh phủ ngoài, tưởng
như hơi ấm của 60 năm trước còn lưu giữ
lại ? Bên lán nhỏ Mường Phăng, càng thấm thía sâu xa với lều cỏ
đơn sơ , với những giản dị và khiêm nhường đến vô cùng của Người. Lều cỏ nơi đây đã đánh thức trong tâm hồn những xúc động tưởng chừng
như ngủ yên từ 30 năm về trước. Mường Phăng lặng lẽ bình dị khiên tôi hiểu
thêm phần nào phong thái ung dung tự tại của Người, mà tôi từng được diện kiến.
Tôi
muốn nhắc về một kỷ niệm với Đại Tướng
Võ Nguyên Giáp, mà tôi không bao
giờ quên. Tôi nghĩ, trong hàng triệu ngừời Việt Nam, thì tôi đã vô cùng may
mắn, vì cách đây 30 năm đã được gặp Người.
Khi cả nước chuẩn bị cho đại lể 60 năm chiến thắng Điện Biên Phủ thì tôi
lại được đến thăm nơi Đại Tướng từng
chiến đấu cùng với dân tộc làm chiến
công chấn động địa cầu. Phải chăng đều do chữ “ duyên”? Theo quan niệm trong đạo Phật, thì vạn vật trên đời
cứ tùy duyên mà sống, bởi cuộc sống là vô định tính, luôn luôn thay đổi, con
người có thể thiết kế nhưng không thể sắp đặt được cuộc sống. Huống chi một
người bình thường như tôi làm sao có thể
hình dung ra những tình huống ngẫu nhiên như có sự sắp đặt từ trước?
Ngược về thời gian của 30 năm về trước,
năm 1983 của thế kỷ 20, tôi vừa chớm tuổi 17, nhỏ xíu 36 kg, chân ướt
chân ráo bước qua cổng trường đại học. Cả khóa học có khoảng 80 người, vì mới nhập học nên chưa quen nhau, phần nữa là
học chính trị nên ghép lớp vì thế tôi lại càng không biết ai. Hôm đó là thứ Hai, chúng tôi đang đợi thầy giáo vào dạy tiết thứ nhất, thì thầy giáo đến cùng một nhóm khoảng bốn người mặc quân phục sĩ quan, trong đó có
một bác đã già
nhưng nom rất đẹp lão,
lại có một người cầm máy chụp ảnh.
Khi thầy giáo giới thiệu khách : “ Đại Tướng Võ Nguyên Giáp đến thăm và dự giờ học của lớp
ta”. Cả lớp ồ lên ngạc nhiên và háo hức. Phải nói thế, vì thế hệ chúng tôi chỉ
nghe tên Bác Giáp chứ có được nhìn ảnh bao giờ đâu mà biết mặt? Sách giáo khoa
cũng không in ảnh Bác Giáp, nhưng trong tâm hồn thế hệ chúng tôi thì Bác Hồ và
Bác Giáp là một.
Đại Tướng tươi cười
bảo chúng tôi gọi là “ Bác Giáp nhé! ”
và bắt đầu nói. Đại Tướng không đứng trên bục giảng, mà đứng sát bàn đầu
tiên, chỗ tôi ngồi. Tôi không nhớ hết
những điều Đại Tướng đã nói, hình như là về lịch sử dân tộc, và dặn dò các cháu là sinh viên, còn trẻ, có nhiều cơ hội phụng sự đất nước, nên hãy học tập chăm chỉ. Thực ra, tôi chỉ chăm chú nhìn Đại
Tướng để nhớ, bởi nghĩ đây là cơ hội chỉ
có một lần. Tôi ngắm bàn tay Bác nhịp nhịp theo câu nói, bàn tay nom mềm mại, trắng hồng, có điểm nốt tàn nhang
lấm tấm, nhưng vẫn rất đẹp, tôi thầm nghĩ tay Bác không bị nhăn nheo như tay bà nội ở nhà. Tôi ngắm bộ quần áo sĩ quan
bộ đội mà Bác mặc, không mới lắm, nhưng
không bị cũ, và rất vừa vặn vào khổ
người hơi đẫy của Bác, nom rất đẹp.
Tôi phải hơi ngửa cổ lên mới ngắm được khuôn mặt Bác. Mái tóc bạc cắt cao và gọn, nom hiền từ như ông tiên, nhưng lại nom
khỏe mạnh nhanh nhẹn như thanh niên. Khuôn
mặt trắng hồng và cũng lấm tấm tàn nhang, mà người lớn hay gọi vệt đồi mồi. Nom Bác toát lên một vẻ anh minh và hiền hậu,
bởi phong cách nói chuyện thân thiện vô cùng. Ảnh mắt của Bác toát lên sự tinh anh và cương nghị, lại thoáng nét hóm hỉnh và vui vẻ . Làm cho lũ sinh viên xa nhà đều
thấy vô cùng ấm áp, riêng tôi có cảm giác Bác như ông nội trong nhà. Bác nói giọng
miền Trung trầm và ấm, rất dễ nghe, rất cuôn hút thể hiện một phong cách rất sư phạm. Nhớ lại phút
giây ấy,
tôi liên tưởng đến câu nói của
Đại Tướng với một nhà báo Pháp “ nếu không có chiến tranh, tôi sẽ làm thầy giáo
dậy lịch sử”, thấy sự bình dị và vĩ đại cùng hòa hợp tự nhiên trong một con
người. Phải chăng Người thu phục được
lòng dân đất Việt cũng chính từ điều ấy ?
Sau cuộc nói chuyện hơn một giờ đồng hồ,
Bác vui vẻ mời mọi người cùng lên chụp ảnh. Bác hỏi, lớp mình có ai là bộ đội
về đi học, thì lên đây cho Bác chụp cùng đồng đội. Bác đưa ánh mắt hiền từ nhìn khắp cả lớp một lượt, sau đó
dừng lại ở chỗ tôi, Bác hỏi: sao sinh
viên mà bé xíu thế này? quê cháu ở đâu? thế cháu có phải là người dân tộc không? Tôi ngượng
ngùng cúi mặt lễ phép trả lời Bác. Bác cười niềm nở và vui vẻ kéo tay tôi, ồ cháu là người dân tộc cơ à? cháu học giỏi vào nhé, lên đây chụp ảnh với Bác.
Thế là trong bức ảnh ấy tôi được đứng sát bên Người, chắc là vì bé nhất. Bức ảnh duy nhất ấy có
khoảng 7 hay 8 người gì đó, gồm Đại
Tướng Võ Nguyên Giáp và hai người đi cùng, có thầy giáo của tôi, có anh bộ đội
phục viên học cùng lớp, có thêm một vài người lớn tuổi. Chụp ảnh xong, Bác Giáp cười hiền từ và nhẹ nhàng đưa tay lên vẫy chào từ biệt cả
lớp và nhanh nhẹn bước ra cửa.
Nhớ lại mới thấy tiếc vô cùng vì tôi không xin
được một bức ảnh. Nhưng quả thực không biết xin ai ? cũng đã cố ý tìm xem ảnh ấy có được in báo
Nhân Dân hay Quân Đội không? Chỉ có một lần, tôi lên
phòng truyền thống của trường tìm ngắm lại khoảnh khắc tôi được đứng bên Đại
Tướng. Năm ấy, Đại Tướng tròn 72 tuổi. Sau
này nhớ lại mới thấy sao Đại Tướng giản
dị thế không biết? Đến thăm một trường Đại học mà không hề có trống rong cờ mở, không có nhiệt liệt chúc
mừng, không có biểu ngữ chăng ra đỏ rực như
hầu hết các nhà chính khách hiện nay ?
Sau này, biết đó là thời điểm Đại
Tướng nhận thêm công tác Ủy ban Dân số và Kế hoạch hóa Gia đình, thì tôi
thực sự cảm phục và kính yêu Đại Tướng, một người đã không câu nệ và không chấp trước bất cứ
một việc gì, cho dù đó là việc nghịch hay thuận. Tại thời điêm ấy, phong thái
ung dung tự tại của Người đã làm rung động tâm hồn trong trẻo của cô
sinh viên 17 tuổi là tôi. Nhưng phải đợi đến
30 năm sau tôi mới đủ tri thức để
hiểu tư thế ung dung đứng trên mọi sự của Người. Phải chăng những việc đã và đang diễn ra trong cuộc sống đều là những bài học làm tăng thêm vốn kinh
nghiệm cho bản thân, cho dù đó là những
việc tốt hay xấu ? đem đến thành công
hay thất bại ?
Tôi đã thảng thốt khi đọc tin Đại Tướng vĩnh viễn đi xa. Chồng tôi ngậm
ngùi nói hồi học năm thứ nhất Cụ đến thăm lớp mình, được
chụp ảnh chung, được bắt tay Cụ, và bàn tay ấm lắm nhé. Còn được Cụ gọi là “ đồng đội” và ôm vai, nom Cụ rất
khỏe và đẹp lão, thế vợ có nhớ không?
Nghe chồng nhắc con trai, mai xuống Hà Nội thì thay mặt bố mẹ đên dâng hương cho Đại Tướng Võ Nguyên Giáp ở số nhà 30 Hoàng Diệu.
Tôi còn
bị bất ngờ vì sau ba mươi năm, tôi mới biết
chồng mình có mặt trong bức ảnh
chụp chung với Đại Tướng. Nhưng chồng tôi thì vẫn
chưa biết là cũng có tôi trong bức ảnh. Phải chăng đấy là cái duyên của gia đình tôi với Đại Tướng
kính yêu?
Những ngày đầu tháng Mười của năm 2013. Cuối mùa hè mà
nắng nóng gay gắt, oi ả.
Nhưng nước mắt nhân dân đổ xuống để tưởng nhớ
Đại Tướng Võ Nguyên Giáp còn nóng
bỏng hơn. Cầm bó hồng vàng mà ai cũng hỏi thăm hoa mua đâu vừa đẹp vừa thơm ? Sáng sớm, ghé chợ hoa, cô
bán hàng thấy tôi tự tay bó hoa, liền hỏi: chị mua hoa đến đấy phải không? Cô bé đang cùng chọn mua hoa nói, hôm qua em cũng mang hoa này đến đấy, hôm nay mua về cắm ban thờ, hồng này
có màu vàng thắm mà thơm. Nỗi nghẹn ngào
dâng lên, phải cúi xuống và chớp mắt
liên tục để cố ngăn giọt nước mắt rơi. Mới biết chung nỗi đau tiếc thương khiến cho những người xa
lạ cũng trở nên hiểu nhau mà không cần phải nói thành lời. Mọi người đều hiểu “ đến đấy” có nghĩa là đến số nhà 30
Hoàng Diệu.
Tôi
xếp hàng từ Lăng Bác , hàng người di chuyển chầm chậm, từng bước hướng đến ngôi biệt thự xây kiểu kiến trúc
Pháp, nhưng từ hàng tuần lễ nay ngập đầy
màu vàng thắm của hoa mà hàng vạn người
dân mang đến đưa tiễn người Anh Hùng
của dân tộc về nơi vĩnh hằng. Xếp hàng cùng là mấy nhà
báo lủng lẳng máy ảnh trước ngực; mấy cụ ông gần tuổi 80; một cụ bà tuổi 85 khiền cho tôi cứ sợ cụ
bị ngất; hai mẹ con từ Thanh Hóa ra gửi
tôi trông hộ chỗ để tranh thủ đưa con
gái thăm Lăng Bác; các cháu học sinh
trường trung học phổ thông Lê Quý Đôn
nói hôm nay cô giáo cho nghỉ học đi viếng Bác Giáp; hai anh bộ đội thời chống Mỹ, nay làm việc ở một trường quân sự; một anh khác làm việc ở Lăng Bác Hồ; mấy chị công nhân nhà
máy dệt; vài chị làm nghề quét rác; nhóm cô cậu sinh viên năm 3, trong đó có một em
từng học trò cũ của tôi. Xếp hàng sát bên tôi là một cô tiếp viên của hãng Hàng
không Vietnam Airlines, cô ấy nói làm việc ở bộ phận điều phối - cô ấy đi một
mình. Cô ấy bị ngất giữa lúc nắng nóng nhất, một thanh niên khỏe mạnh đang xếp
cùng hàng liền đưa cô ấy ra ngoài và được bộ phận cấp cứu đưa ngay vào bệnh viện.
Nhưng khi khỏe lại cô ấy lại ra xếp hàng để vào viếng Người. Hơn sáu tiếng đồng hồ xếp hàng trật tự bên nhau,
đủ để làm cho mọi người bỗng trở nên
thân thiết lạ kì.
Chúng
tôi cùng chuyện trò về lí do có mặt ở
đây, mọi người đều kể đã từng
được gặp khi Đại Tướng khi đến thăm cơ quan, hay đến
một vùng quê. Mấy cô cậu sinh viên thì nói chúng cháu chưa được gặp Bác Giáp như các cô chú, nhưng
chúng cháu biết Bác Giáp cũng là vĩ nhân
như Bác Hồ, một anh hùng của dân tộc,
một con người vĩ đại mà thế hệ chúng
cháu kính trọng. Anh bộ đội nói bằng giọng đầy ghen tị với tôi: “Nhưng không ai có kỷ niệm đáng quý như cô
giáo này, cô giáo có mặt ở đây là xứng đáng”. Anh nói đã được chứng kiến cuộc gặp vĩ đại lần thứ nhất
của dân tộc vào năm 1969 khi Bác Hồ mất, thì đây là cuộc gặp vĩ đại lần
thứ thứ hai, và không biết đến bao giờ lại có cuộc gặp lần thứ ba, vĩ đại như thế này ?
Có những sự kiện không cần thêm lời bình nào bởi bản thân sự kiện đã quá đầy đủ ý nghĩa, và nhất là khi một người lính đi qua cuộc chiến tranh đã
nói ra những điều quá thấu đáo như thế. Rồi lại thấy mình may mắn khi được là
nhân chứng cho sự kiện thứ hai, mà tin
chắc là hàng trăm năm sau không lặp lại,
một sự kiện sẽ đi vào đời sống lịch sử văn hóa của dân tộc Việt Nam. Phải có mất mát, phải đớn đau giống như sự sinh nở để bắt đầu lại một hành trình làm NGƯỜI. Nhờ
có tình cảm kính yêu đối với Đại Tướng
mà mọi người cùng xích lại gần nhau, có
tít bài báo đã nói là " cả dân tộc
nắm tay nhau", một cách nói hình
tượng rất đẹp.
Khi vào cổng nhà 30 Hoàng Diệu,
đi trên con đường vàng thắm hoa cúc hoa hồng, tôi đã
mặc kệ để nước mắt tuôn rơi. Bước vào gian phòng vô
cùng giản dị của Đại Tướng, lại nghĩ như
30 năm về trước, đi thật chậm, nhìn thật lâu, vì đây là cơ hội cuối cùng
được ngắm Người. Vẫn nụ cười tươi vui, hiền hậu như năm xưa, nhưng bây giờ chỉ được nhìn qua bức ảnh chân dung Đại Tướng trên ban thờ. Nước mắt nhạt nhòa khi nghe chú cảnh vệ nhắc: chị ơi, đi nhanh, cho người
sau. Tôi đã được thấy ban thờ của Đại Tướng cũng giản dị như ban
thờ Bác Hồ ở Đá Chông, hay trên đỉnh Tản Viên Sơn.
Chợt
nhận ra có những điều giản dị để làm nên
sự vĩ đại, và hiểu hơn vì
sao Đại Tướng được coi là học trò xuất
sắc của Bác Hồ. Phải chăng đó chính là sự ung dung tự tại chấp nhận những sự
đổi thay và vận động? Con người không thể sắp đặt được cuộc sống, nhưng cũng không thể trốn tránh cuộc sống. Tôi nhận
ra bản lĩnh ở Người là sống với chính
con người mình, và thực thi lý tưởng của
dân tộc mình.
Tôi đã được thấy cái cách mà Đại
Tướng đã tiếp nhận và ứng đối với những gì đang và sẽ diễn ra. Sau khi trở về từ 30 Hoàng Diệu,
thật lòng là tôi rất
muốn viết cái gì đó để bày tỏ cảm xúc, nhưng thấy suy nghĩ của mình thật nhỏ
nhoi, sẽ không nói lên được những điều lớn lao từ Đại Tướng, con người vĩ đại đã đi qua và trùm bóng lên thế kỷ Hai
Mươi. Chỉ khi được đặt chân đến Mường Phăng , tôi mới vỡ ra vài
điều, ngẫm ra sự kỳ diệu của chữ DUYÊN trong cuộc đời, với những điều cứ tưởng như vô tình trong quá
khứ, những khoảnh khắc ngẫu nhiên tưởng
như lặng lẽ trôi qua, thế rồi lại vô tình tái hiện ở đoạn nào đó trong cuộc đời con
người. Để cảm nhận thấm thía điều này, tôi đã phải trải thời gian 30 năm.
Khi ở Mường Phăng, tự trách
mình ẩu đoảng vì
không có một bó hoa đặt lên chiếc bàn nứa đơn sơ . Lại nhớ đến bó hoa rừng đỏ thắm ấm
áp tình cảm mà nhân dân Mường Phăng đặt
trên chiếc bàn này vào cái ngày Đại Tướng đi xa. Rồi
thấy được an ủi phần nào vì kịp
có một bó hoa hồng vàng đặt ở số nhà 30 Hoàng Diệu vào hôm Đại
Tướng chuẩn bị về quê Quảng Bình.
Tôi đã vui lắm khi mang về từ Mường Phăng một cụm phong lan rừng, và cô bé bán hàng cũng không biết hoa màu gì. Nhưng đúng vào
ngày hôm nay, khi tôi đang viết những dòng này, thì cụm lan rừng Mường
Phăng đã hé nở bông đầu tiên màu vàng thắm, làm cho tôi nghĩ đến con đường hoa
cúc vàng ở số nhà 30 Hoàng Diệu, ở Vũng
Chùa. Càng cảm nhận rõ hơn sự kì diệu của chữ DUYÊN, mới hay con người
hay vạn vật đều phải có cơ duyên mới gặp được nhau. Lại
càng đau đáu một ước mong có dịp nào đó sẽ được đặt một bó hoa cúc vàng óng , được đón ánh nắng vàng lung linh từ phía đảo Yến
khi hé rạng ánh bình minh đầu tiên. Lại
nghĩ sẽ
trở lại trường đại học, tìm và chụp lại bức ảnh năm xưa.
Mường Phăng 22 / 2/ 2014 - Hòa Bình 10/3/2014
13 nhận xét:
Lâu lám em mới tìm được nhà chị Mai Hương ạ! chị có khỏe không ? Bài viết của chị thật hay. Em chúc chị sẽ có DUYÊN để được đặt một bó hoa cho Đại tướng chị nhé!
Phung Hoàng ơi! cái blog này làm cho chúng mình khó tìm nhau quá! Mình chả rành cái này nên không vào thăm nhà mọi người được! cam on bạn! vui ơi là vui khi gặp lại bạn nè!
Ôi lâu quá mới gặp cô Hương ở đây, nhớ tui hông? :D
nhớ bạn nè! Laisac! rất vui gặp bạn nè! nhưng cái blog này khó kết nối? chắc tại mình không rành? mà đi hỏi thì mọi người toàn nói là không dùng cái này nên không biết rõ! chán thật đấy, nên không gặp được mọi người, huhu!
Sang thăm bạn, đọc bài viết dài và đủ về một ký ức hào hùng của dân ta.chúc bạn ngày mới nhiều niềm vui.,
rất vui vì bạn đã chịu khó đọc hết 1 bài dài! hihi! tớ phải xin lỗi mọi người thật nhiều í, vì tớ chẳng sang nhà các bạn được! huhu! không biết mở cửa nè!
Chị ơi! chị không mở cửa thăm các bạn, thì các bạn sang thăm chị nè. Chúc chị MH có một mùa hè thật vui, khỏe và an lành chị nhé!
Phung Hoàng, cam on nàng đã thăm!chị nhớ mọi ngừi bên làng yahoo thé chứ! cái blog đấy thật dễ sử dụng! cái này chị thấy khó quá đi! em à! chị không làm sao biết cách để vào nhà của mọi người kìa! Chúc em luôn xinh đẹp!
Thế là bỏ nhà đi lấy chồng mất rồi -
Vui vẻ và hạnh phúc nhé Mai Hương
Anh Bu Lu Khin! đọc bài mới của em nè! em chúc anh năm mới 2015 nhiều niềm vui, may mán và hạnh phúc!
Trần Minh Lê,xin lỗi bạn! tớ vẫn ở nhà nè! đọc bài mới nha! MÊNH MANG TÂY NGUYÊN! chúc bạn năm mới vạn sự như ý! 2015.
1- Bu tui đã từng ở Tây Bắc, khảo sát thiết kế con đường từ Sa Pa đi Lai Châu. Mới đây bu và anh bạn cùng tên (Toàn) đã từng chung lưng đấu cật những ngày trèo đèo lội suối ở Tây Tây Bắc, đưa hai bà xã lên thăm lại công trường cũ. Đứng ở Trạm Tôn nơi đường bộ cao nhất Đông Dương, sương mù dày đặc, cách vài thước không nhìn thấy nhau, cô vợ anh bạn bu bảo hai ông Toàn giỏi thiệt, thế này mà các ông ở được hàng năm, phải như em thì trốn về Hà Nội liền à. Dạo ấy trên Điện Biên có biểu tình, bọn bu đến Phong Thổ thì quay lui, vẫn chưa có duyên như bạn được đến Mường Phăng thăm sở chỉ huy của bác Giáp cách nay trên 60 năm.
2- Ở lại Mường Phăng không lâu, chỉ là cưỡi ngựa xem hoa, trong bạn dồn dập quá nhiều cảm xúc, “giấy mực và ngòi bút” không diễn đạt hết được. Bu đọc bạn trên con chữ, đằng sau con chữ thấy một Mai Hương bồng bềnh trong biển cảm xúc, mênh mông bất tận. Ngần ấy tâm trạng của bạn cũng đủ làm bu hình dung ra Mường Phăng, ra chiến trường Điện Biên lừng lẫy địa cầu.
3- Bạn và ông Xã lại có thêm duyên gặp bác Giáp, chụp ảnh chung với bác ấy trong khi người cùng quê với bác ấy là bu đây không có cái may mắn ấy. May ra có dịp đến nhà bác ấy chụp ảnh, đặc biệt ghi lại được cây khế mà thuở ấu thơ bác hay trèo lên hái quả. Có chăng thêm hai cái duyên nữa là thiết kế con đường từ Huyện Lệ Thủy lên nhà bác Giáp, và cho quân khoan địa chất vùng đất Vũng Chùa theo hợp đồng giữa công ty bu với cô Hòa Bình con gái bác Giáp. Dạo ấy cô Hòa Bình bảo bọn em sẽ xây dựng ở đây một khu nghỉ dưỡng, chớ không nói bác Giáp sẽ về nằm đó để tiếp tục canh giữ biển trời. Mai Hương đến viếng bác Giáp ở Vũng chùa chưa, chắc bạn sẽ không cầm được nước mắt.
Đăng nhận xét